Geplaatst op 9 december 2025
Mr. N. van den Berg
In een recente tuchtzaak werd het de notaris verweten dat er noch bij het passeren, noch tijdens de daaraan voorafgaande besprekingen onder vier ogen was gesproken met de testateur. Moet de notaris een testament altijd op enig moment onder vier ogen met de testateur bespreken, en zo niet, wanneer dan wel?
De kamer stelt voorop dat het volgens vaste rechtspraak de verantwoordelijkheid van de notaris is om te waken voor de vrije en onafhankelijke wilsvorming van een testateur. Hieruit volgt dat de notaris het nodige moet doen om zich ervan te vergewissen dat de testateur bij het vormen en uiten van zijn wil niet op ongewenste wijze is beïnvloed door (de aanwezigheid van) een derde. Dit geldt óók in de situatie dat deze derde de partner van de testateur is. Het is aan de notaris om te bepalen hoe hij uitvoering geeft aan de voorgaande verplichting, waarbij de kamer opmerkt dat een notaris in beginsel aan diens verplichting voldoet indien hij op enig moment bij de voorbereiding of bij het passeren van de testamenten met de testateur afzonderlijk (dus: onder vier ogen) de relevante aspecten van het testament bespreekt. Kiest de notaris daar niet voor? Dan mag worden verwacht dat hij die keuze en de daarbij gemaakte afwegingen achteraf kan verantwoorden aan de hand van de concrete omstandigheden van het geval.
De algemene notie die uit de onderhavige zaak volgt, is dat de notaris er (nog meer) rekening mee dient te houden dat het op zijn weg kan liggen om een testateur buiten aanwezigheid van derden te spreken, óók als de derde in kwestie de partner van de testateur is, die partner zich tijdens het gesprek passief opstelt en de testateur (schijnbaar) uit eigen beweging een duidelijk en coherent verhaal afsteekt. De functie van de notaris brengt immers met zich mee dat hij beroepshalve gehouden is om naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van feitelijk overwicht. Aanleiding om extra alert te zijn op onbehoorlijke beïnvloeding van de cliënt speelt bijvoorbeeld in een situatie dat een ander dan de cliënt het initiatief neemt voor het verzoek tot dienstverlening, bij de bespreking aanwezig wil zijn en/of instructies geeft voor de inhoud van de akte, terwijl de cliënt daar weinig van lijkt te durven zeggen. Ook wanneer andere bijzondere omstandigheden naar voren komen, bijvoorbeeld een prille relatie van de testateur en diens partner (kort na het overlijden van een eerdere partner), de waarschuwing vanuit (een van) de kinderen en het alweer gauw willen aanpassen van een kort daarvoor gepasseerd testament, dringt het belang van een moment onder vier ogen zich meer naar de voorgrond.
Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2025/52.