Hof Amsterdam 12 februari 2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:369

21-03-2019 | Categorie: Jurisprudentie

Volgens een kantonrechter heeft de dochter van erflater recht op een salaire differé, omdat zij zonder vergoeding heeft gewerkt voor een BV waarvan erflater (indirect) enig aandeelhouder was. Thans heeft het hof deze uitspraak vernietigd. Volgens het hof gaat het in art. 4:36 BW om (arbeid in) een door de erflater zelf uitgeoefend beroep of bedrijf en niet om (arbeid in) een door een besloten of naamloze vennootschap uitgeoefend beroep of bedrijf, ook al was de erflater daarin bestuurder of hield hij direct of indirect aandelen erin. Daartoe biedt de tekst van de wet geen aanknopingspunten. In tegenstelling tot art. 4:38 BW en art. 4:74 BW kent art. 4:36 BW ook geen expliciete regeling waarin wordt bepaald wanneer en onder welke voorwaarden de regeling kan worden toegepast als sprake is van een besloten of naamloze vennootschap. Dit verschil valt ook te verklaren. Art. 4:38 BW en art. 4:74 BW bieden een faciliteit ter waarborging van de voortzetting van een beroep of bedrijf waarbij met een beroep of bedrijf gelijk wordt gesteld een onderneming gedreven door een naamloze of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid waarvan de erflater bestuurder was en waarin hij alleen of met zijn medebestuurders de meerderheid van de aandelen hield. Waar de regeling van art. 4:38 BW de mogelijkheid biedt voor een kind of stiefkind van de erflater om tegen een redelijke prijs goederen die dienstbaar waren aan een door de erflater uitgeoefend beroep of bedrijf of de vennootschap over te nemen, leidt toepassing van art. 4:74 BW ertoe dat een legitimaris moet gedogen dat hij zijn legitieme portie in termijnen ontvangt om de overname van een beroep, bedrijf of de vennootschap van de erflater mogelijk te maken. Art. 4:38 BW en art. 4:74 BW bieden dan ook faciliteiten in verband met voorzetting en overname van het beroep of bedrijf van de erflater of de vennootschap en wel na diens overlijden. Dat is niet het uitgangspunt bij art. 4:36 BW. Dit artikel ziet op een vergoeding voor onbezoldigd verrichte arbeid tijdens het leven van de erflater. Deze onbezoldigde arbeid in het beroep of bedrijf van de erflater heeft economische waarde en beïnvloedt de omvang van de nalatenschap van de erflater. Ingeval arbeid is verricht in het beroep of bedrijf van de vennootschap, beïnvloedt dit het vermogen van de vennootschap. Het beïnvloedt slechts de waarde van de tot de nalatenschap behorende aandelen voorzover de waarde van die aandelen meer dan nihil is. Om die reden bestaat geen aanleiding om aan te nemen dat art. 4:36 BW ook op een vennootschap ziet. Het hof is dan ook van oordeel dat uit de tekst noch uit het systeem van de wet volgt dat de regeling van art. 4:36 BW kan worden toegepast indien er onbezoldigde arbeid is verricht voor een vennootschap. Naar het oordeel van het hof vormt ook de billijkheidsgedachte van art. 4:36 BW onvoldoende grond om in afwijking van de tekst en de wetssystematiek de regeling toe te passen als de onbezoldigde arbeid is verricht voor de vennootschap en om in zijn algemeenheid een vereenzelviging aan te nemen. In de rechtspraak wordt hiermee terughoudend omgegaan. Het hof ziet voorts in de feiten en omstandigheden geen aanleiding voor een vereenzelviging. Zo was de dochter vanaf 2013 directeur van de BV geworden en zij heeft op dat moment nagelaten een vergoeding te bedingen. Dat de financiële toestand dit niet toeliet, doet daaraan niet af.

Meer informatie:

• Hof Amsterdam 12 februari 2019, ECLI:NL:GHAMS:2019:369