Hof Den Haag 16 juni 2020, ECLI:NL:GHDHA:2020:2297

09-11-2020 | Categorie: Jurisprudentie

Zoon is onterfd door zijn vader. Als reden wordt in het testament onder meer genoemd dat de zoon onder gunstige voorwaarden het landbouwbedrijf van vader heeft overgenomen zodat de zoon het bedrijf kon voortzetten. De zoon heeft echter een beroep gedaan op zijn legitieme portie omdat hij van mening is dat hij bij de overdracht van de onderneming niet door zijn vader is bevoordeeld. Het hof overweegt onder meer dat de zoon in 1986 een landbouwmaatschap met zijn vader was aangegaan. Hierbij was geen sprake van een bevoordeling omdat vader zich de stille reserves had voorbehouden. Toen vader in 1997 uit de maatschap trad, was hij gebonden aan het voortzettingsbeding in de maatschapsovereenkomst. Als gevolg van het maatschapscontract kon de vrije verkoopwaarde geen uitgangspunt vormen. Bepalend voor de waardering van de goederen die vader aan de zoon diende over te dragen, is dus hetgeen in de maatschapsovereenkomst was bepaald (HR 3 mei 1968). Volgens het maatschapscontract moesten de activa van de maatschap bij ontbinding worden gesteld op de “agrarische waarde in verpachte staat”. Bij een bedrijfsoverdracht op basis van de agrarische waarde is het uitgangspunt dat een lonende exploitatie van de onderneming juist nog tot de mogelijkheden behoort (HR 13 februari 2004). Uit de stukken blijkt dat de bedrijfsoverdracht is geschied onder zodanige voorwaarden dat een lonende exploitatie tot de mogelijkheden behoorde. Het hof is van oordeel dat de bedrijfsoverdracht is geschied op zakelijke gronden die hun basis vinden in hetgeen partijen in 1986 met elkaar zijn overeengekomen en in 1997 is uitgewerkt in de overeenkomst van verdeling van het maatschapsvermogen. De zakelijkheid van de transactie wordt mede ingegeven door de meerwaardeclausule die in de verdelingsakte nauwkeurig is uitgewerkt. Uit het testament dat vader in 2011 heeft opgesteld blijkt niet dat hij er zich rekenschap van heeft gegeven dat hij al in 1986 met de zoon in de overeenkomst van maatschap heeft bepaald hoe de bedrijfsoverdracht in zijn werk zal gaan. Dat vader wellicht in 1997 of in 2011 bij het passeren van zijn testament andere gedachtes heeft gekregen doet er niet aan af dat hij zich in 1986 al jegens de zoon contractueel had verbonden. Naar het oordeel van het hof ligt in de bedrijfsoverdracht geen gift besloten zodat de rechtbank bij het bepalen van de legitieme portie ten onrechte ervan is uitgegaan dat X door de bedrijfsoverdracht is bevoordeeld.

Meer informatie:

• Hof Den Haag 16 juni 2020, ECLI:NL:GHDHA:2020:2297