Vergeet de letterlijke tekst van het testament en leg uit, denk in scenario’s, pas de redelijkheid toe en kijk naar een concept-testament (KWEP 2025/3)

22-04-2025 | Categorie: Literatuur

Binnen het erfrecht is een ontwikkeling gaande waarbij de rechter steeds vaker op de stoel van de testateur gaat zitten. Dat gebeurt via het leerstuk van de uitleg van het testament en middels de redelijkheid en billijkheid die ertoe leiden dat een concepttestament onder omstandigheden toch als formele laatste wil wordt aangemerkt en een testament onder omstandigheden toch vernietigbaar wordt geacht vanwege misbruik van omstandigheden. In dit artikel wordt deze relevante ontwikkeling geanalyseerd. Deze ontwikkeling is niet alleen van belang voor notarissen en erfrechtadvocaten, maar ook voor estate planners.
Uitleg, de redelijkheid en billijkheid, ‘de gewijzigde situatie’, ‘het vergeten testament’ en een niet getekend concepttestament raken elkaar overduidelijk. Niet de letterlijke tekst van het testament wordt gevolgd, ook al is die tekst op zich duidelijk. Er wordt door rechters volop uitgelegd en ook de redelijkheid en billijkheid hebben hun intrede gedaan in het erfrecht. De eerste tekenen dat vaker een concept van het testament leidend zal zijn, zijn er ook. Maar zoals zo vaak geldt: het moet natuurlijk niet doorschieten. De testateur moet in de lead blijven bij de bepaling van zijn laatste wil, en niet een familielid of bekende die misbruik maakt van de omstandigheden waarin de testateur zich bevindt. Maar ook een rechter moet de nodige terughoudendheid betrachten wanneer hij gaat beoordelen welke bedoeling de testateur had toen hij zijn laatste testament liet opstellen. Niet altijd zal een testateur kiezen voor de meest voor de hand liggende erfgenamen. Een rechter moet te allen tijde zien te voorkomen dat hij de weloverwogen estate planning van een testateur met zijn oordeel doorkruist.

Wanneer u een abonnement heeft op KWEP via Kluwer Inview, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel KWEP 2025/3.